Gió lạnh thấu xương thổi xuyên qua hành lang trống không của Bệnh viện trung y huyện, thổi bay rèm cửa màu trắng đã cáu bẩn, rèm kêu lạch phạch, làm hành lang ngoài phòng bệnh càng thêm trống vắng cô tịch.
Tả Thiếu Dương đứng ở cửa phòng thuốc, hai tay cho vào trong túi quần, có chút bi thương nhìn ra ngoài cửa phòng chẩn bệnh vắng vẻ. Thời buổi này Trung y không được ưa chuộng nữa, bình thường người tới bệnh viện khám bệnh vốn đã ít, bây giờ sắp hết năm lại càng chẳng có ai.
Tốt nghiệp đại học Trung y, trải qua hành trình tìm việc thống khổ, y rốt cuộc cũng tới được Bệnh viện Trung y này, làm một người bào chế thuốc của phòng thuốc. Vốn tưởng rằng tới đây làm bác sĩ chẩn bệnh cơ, cho dù y từ lâu sớm vượt qua kỳ thi kiểm tra tư cách bác sĩ quốc gia, lấy được giấy chứng nhận, nhưng chẳng hiểu vì sao đơn vị mãi mà không cho y đi làm lầm sàng.
Lúc này trong phòng chữa bệnh có một bà già vén rèm đi ra, cái lưng lom khom, mái tóc trong gió lạnh hơi tán loạn, vừa đi vừa day huyệt thái dương vừa khom lưng, đem đơn thuốc dí tới tận mắt nhìn một cách vất vả, chậm rãi đi tới phòng thu phí.
Tả Thiếu Dương biết bà sẽ rất nhanh thôi tới chỗ y lấy thuốc, liền xoáy người vào phòng thuốc, đứng phía sau cửa sở, khẽ dẫm đôi chân hơi cứng vì lạnh, tay đưa lên miệng hà hơi rồi xoa vào nhau. Trong phòng thuốc không có điều hóa nhiệt độ, chỉ có một cái máy sưởi nho nhỏ đặt ở góc phòng, phát ra tiếng ù ù, chẳng làm nhiệt độ trong phòng nâng lên bao nhiêu, ngược lại còn khiến người ta nghe mà bực mình.
Phòng thuốc không chỉ có một mình Tả Thiếu Dương, nhưng mấy người khác đến báo danh cho đủ số, sau đó dần dà tản đi làm việc riêng hết cả, chỉ còn y là người mới, ít tuổi nhất ở lại trực.
Chốc lát sau tiếng bước chân tới gần, ô cửa sổ nhỏ xuất hiện gương mặt bà già kia, đầy những nếp nhăn nhỏ. Bà cử động gương mặt cứng đờ, cố gắng mỉm cười nói:" Làm phiền cậu lấy thuốc cho tôi, cám ơn."
Tạ Thiếu Dương nhận lấy đơn thuốc, trước tiên xem thật kỹ một lượt, sau đó đặt đơn thuốc lên trên bàn, dùng chặn giấy đè lên, lấy ra mấy tấm giấy dai trải lên bàn, dùng chiếc cân nhỏ bắt đầu bốc thuốc đặt lên cân tính toán cẩn thận.
Bốc thuốc xong Tả Thiếu Dương hỏi:" Dì ơi, dì có biết sắc thuốc thế nào không?"
" Biết, trước kia tôi từng uống thuốc này rồi."
" Ồ, vậy thì được, dì nhớ đợi thuốc nguội một chút rồi hẵng uống nhé."
Bà già có hơi ngạc nhiên, nhìn y hỏi:" Vì sao phải đợi thuốc nguội mới uống."
Tả Thiếu Dương giải thích:" Dì à, thuốc mà bác sĩ kê cho dì có tên là ngô thù du thang, chuyên trị liệu hán chứng can vị hư. Có phải bình thường dì hay nôn khan, đau đầu đúng không?"
" Đúng rồi." Bà già càng thêm bất ngờ:" Í, chàng trai, sao cậu biết thế?"
" Vừa rồi cháu thấy khi di đi qua thi thoảng dùng tay day huyệt thái dương mà."
" Cậu nói không sai chút nào, cứ ăn cơm xong một cái là tôi lại buồn nôn, muốn nôn nhưng lại chẳng nôn ra cái gì cả, chỉ có ít nước chưa. Cái chỗ đỉnh đầu cứ đau suốt thôi, uống thuốc giảm đau cũng vô ích. Phải rồi, tôi lại còn hay lạnh chân tay, tiêu chảy nữa."
Tả Thiếu Dương mỉm cười:" Vậy thì đúng rồi ạ, trong sách Thương hàn luận có viết, nôn khan, nôn ra nước, đau đầu, dùng ngô thù du thang là chính. Phương thuốc này chuyên trị bệnh của dì đấy."
Thấy chàng trai này nói chuyện hòa nhà, giải thích tỉ mỉ, bà già hẳn bệnh lâu rồi nên cũng có kiến thức:" Vậy vì sao lại phải uống nguội, tôi vốn dạ dày không dễ chịu, trời lại lạnh căm thế này, chẳng phải là nhân lúc thuốc còn nóng uống cho ấm áp còn tốt hơn à?"
" Dì không biết rồi, loại thuốc này có cách uống tương đổi đặc biệt. Bệnh này của dì do gan và dạ dà bị lạnh, mà ngô thù du là thứ thuốc rất cay rất nóng, cho nên phải đợi khi nguội hẵng uống, như thế phát huy sức thuốc tốt hơn. Điều này gọi là lấy nhiệt trị hàn, phải nguội mới được, chính là cách dùng thuốc tên phản tá."
Bà già chớp chớp mắt, mặt vẫy đầy nghi hoặc:" Phản tá là sao?"
Tả Thiếu Dương chẳng thấy phiền, còn dùng cách giải thích thật dễ hiểu nói:" Tức là dùng theo cách ngược lại đấy ạ ... Vốn bệnh của dì là hàn chứng, bị hàn dùng nhiệt, phải lấy thứ thuốc cay nóng để trị. Nhưng nếu như uống thứ thuốc cay nóng này khi còn nóng sẽ khiến cho hàn bệnh trong người cảnh giác, trị bệnh không thuận lợi. Ngô thù du thang là thứ thuốc rất nóng, dì để nguội uống vào, bệnh bên trong cứ nghĩ là thuốc lạnh, nó vốn là hàn bệnh, tất nhiên là không sợ. Đợi khi thuốc phát huy tác dụng khống chế, nó phát hiện ra thì đã muộn."
Bà già nghe xong thì mặt giãn ra cười:" Tôi hiểu rồi, thuốc nóng phải uống nguội mới chữa được hàn bệnh! Giống như hai quân đánh trận, binh sĩ hai bệnh mặc y phục khác nhau, nhìn một cái là nhận ra rồi, một khi đối trận thì chắc chắn phải dốc sức đánh. Nhưng nếu quân ta mặc y phục của quân địch, dùng ký hiệu mà chỉ chúng ta mới nhận ra, kẻ địch sẽ dễ dàng bị đánh lừa. Đợi tới khi quân ta trà trộn vào nội bộ quân địch, đánh ra từ bên trong, kẻ địch sẽ đại loạn, thế là có thể chiến thắng. Đúng không?"
Hình dung này rất sinh động, dễ hiểu hơn cả lời của mình nữa, Tả Thiếu Dương gật đầu:" Đúng thế ạ. Dì ơi, dì có phải là giáo viên không?"
" Đúng rồi, làm sao cậu biết được thế?"
" Dì dùng một ví dụ hình tượng để giải thích một vấn đề trừu tượng, đây là cách giáo viên thường dùng. Còn nữa, kẽ ngón tay của dì còn có một chút bụi phấn trắng."
Bà già vội xoa hai tay vào nhau, đôi chút ngại ngùng nói:" Ha ha, tôi vừa mới tan trường thì tới đây luôn, quên mất rửa tay. Chàng trai, cậu quan sát tỉ mỉ thật đấy."
" Bọn cháu học Trung y, trị bệnh cho người chú trọng vọng văn vấn thiết, cách chữa bệnh đầu tiên chính là vọng chẩn. Nếu không quan sát tỉ mỉ thì không thể nắm hết triệu chứng bệnh của bệnh nhân một cách toàn diện được." Tả Thiếu Dương tự hào nói, tuy cái nghề bây giờ chẳng dễ sống, nhưng y chưa bao giờ hối hận vì theo đuổi nó: